Ik had laatst een mooi gesprek met iemand dat ging over de dood en rouw. Dit inspireerde mij om mijn eigen ervaring te delen. Een verhaal over verlies, rouw en mooie herinneringen.
Inmiddels zijn mijn beide ouders overleden. Mijn moeder in november 2007 en mijn vader in februari 2017.
De dag dat mijn moeder overleed, kan ik mij herinneren als de dag van gisteren. ’s Middags had ik nog op het dorpsplein gestaan met mijn kinderen om de intocht van Sinterklaas bij te wonen. ’s Avond kwam het telefoontje dat ze was overleden.
De dag dat mijn vader overleed, staat ook in mijn geheugen gegrift. We zaten met ons zessen (mijn zus, ik, mijn broertje en onze partners) aan het ziekenhuisbed. In overleg met de arts en met duidelijke signalen van mijn vader werd de ‘behandeling’ gestaakt. In ons nabij zijn is hij in alle rust overleden.
Ik had nooit kunnen bedenken hoe ik in beide situaties zou gaan reageren. Na het overlijden van mijn moeder realiseerde ik mij dat ik eigenlijk altijd heb vermeden om naar een overledene te kijken. Maar ja, met twee kinderen (een van net 5 en de ander bijna 3) kon ik er natuurlijk wel op wachten dat zij vragen zouden gaan stellen. En misschien wel dingen zouden vragen, waarop ik geen antwoord zou weten als ik niet wist hoe mijn moeder er uitzag.
Schoorvoetend heb ik eerst op afstand naar haar gekeken. Ik ging steeds dichter bij haar kist staan en toen ik haar eenmaal volledig kon zien, viel het mij allemaal mee. Ze had een vredige uitdrukking op haar gezicht.
Het regelen van haar uitvaart ging met een lach en een traan. Er werden aan tafel mooie herinneringen opgehaald en verhalen gedeeld. Mijn moeder lag thuis opgebaard en er kwamen ook wel eens familieleden en vrienden over de vloer die in alle rust afscheid wilden nemen. Het gemak waarmee onze kinderen die mensen meenamen naar haar kist, vond ik verrassend en mooi tegelijkertijd. Ik ben dan ook blij dat wij ze veel in het proces van dit afscheid hebben betrokken. Hoe klein ze ook waren.
De impact van het overlijden van mijn vader was weer een hele andere ervaring. Onze kinderen waren inmiddels bijna 10 jaar ouder en hadden in tussentijd ook nog de uitvaart van hun andere opa meegemaakt. Ook ging hier het regelen van de uitvaart met een lach en een traan. Betrokken wij onze kinderen wederom in het proces.
Door het overlijden van mijn vader werd ik ‘wees’. Als ik dat zeg (of zoals nu lees), dan vind ik dat wel heel heftig klinken. Ik ben immers een volwassen vrouw. Wat ik het meeste mis aan het niet meer hebben van ouders, is het ouderlijk huis. Er is dan ineens geen basisstation meer waar je op kunt terugvallen. Geen vraagbaak meer (ik was als kind ervan overtuigd dat mijn ouders op alle vragen antwoord hadden ☺). Geen zondagochtenden meer waarop na de koffie het ons bekende notenbakje op tafel kwam. En het zijn voor mij niet de verjaardagen of de feestdagen waarop ik ze mis. Het zijn van die kleine momenten.
Mijn moeder was bijvoorbeeld heel goed in het maken en herstellen van kleding. Wanneer er nu dus iets ingewikkelds qua kleding gerepareerd moet worden, wens ik wel eens dat ik nog iets aan haar kon vragen. Of wanneer je nu iets aan het bouwen bent, dan was de kennis die mijn vader had vanuit de bouw wel super handig.
Het is mij door mijn vriendin wel eens gevraagd; ‘hoe doe je dat, rouwen’. En dan antwoordde ik haar altijd; ‘ik kan je 101 scenario’s vertellen, ik weet niet hoe het voor jou zal zijn’. Het rouwproces is voor iedereen verschillend. De manier waarop ik heb gerouwd is niet te vergelijken met hoe mijn zus en broertje het hebben gedaan (en doen). Het rouwproces na het overlijden van mijn moeder is niet te vergelijken met het rouwproces na het overlijden van mijn vader. Hoe jij jouw rouwproces doorleeft, of dit nu na een overlijden is of na het verliezen van iets anders dierbaars, het is jouw proces.
En een ding weet ik absoluut zeker; ik heb mijn ouders voor altijd in mijn hart.
Kijktip:
Het Klokhuis heeft een mooie vierdelige serie gemaakt rondom de dood. Op deze pagina vind je meer informatie en de vier korte uitzendingen. Leerzaam voor zowel volwassene (ouder) als kind.
Mocht jij vragen hebben over hoe jij jouw kind(eren) kunt betrekken in het afscheidsproces van een dierbare, neem gerust contact met me op.
Ik WijzZ – Ontdek de natuurlijke jij!
Van ruis in je hoofd naar innelijke rust